„Dziwne jest serce kobiece… Wspomnienia galicyjskie” Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej zawierają w sobie również elementy pamiętnika i dziennika. Autorka urodziła się w 1881 roku w Kaliszu, jej rodzice posiadali majątek Goszczynno. Zofia w 1900 roku wychodzi za mąż za „miłość od pierwszego wejrzenia” – za Jana Skąpskiego, pracującego w administracji folwarcznej. Wraz z mężem obejmującym zarządy kolejnych folwarków kilkakrotnie przeprowadza się, najdłużej dzierżawią majątek Brzezna na Sądecczyźnie. Jako żona agronoma zajmuje się ogrodem, hodowlą drobiu, wydawaniem posiłków dla czeladzi, robieniem masła, wypiekaniem chleba, domową produkcją kompotów i zapraw (np. z zajęcy czy kuropatw) na sprzedaż. Sielskie życie przerywa wybuch wojny. Pomimo plądrowania dworu przez różnej maści żołnierzy Zofia stara się wspomagać jeńców wojennych, dzieląc się z nimi produktami potrzebnymi do wielkanocnej paschy i obdarowuje ich świątecznymi kołaczami – wiele uwagi poświęca autorka każdorazowym obchodom świąt i przygotowaniom do nich. Pomimo natłoku obowiązków gospodarskich, licznego potomstwa i obiektywnych trudności zewnętrznych Zofia Skąpska zakłada kółko rolnicze kobiet oraz (wraz z mężem) Szkołę Gospodyń Wiejskich. Uczestniczy także w balach inżynierów, imprezach dobroczynnych, jako pianistka występuje z publicznymi recitalami, współtworzy wieczorki artystyczne, uczęszcza na zebrania Stowarzyszenia Kobiet. Jest obdarzona licznymi talentami: rysuje i maluje „wzory ze skrzyń podegrodzkich, z haftów, wzory z gorsetów”. Pisze nowele i felietony i wysyła do czasopism. Zofia, otrzymawszy w prezencie od męża aparat fotograficzny, robi zdjęcia, urządza ciemnię w piwnicy, sama wywołuje zdjęcia, doszkala się z podręczników o fotografowaniu. Pasjonuje ją również medycyna: interesuje się metodą Kneippa (ziołolecznictwem i hydroterapią), czyta miesięczniki medyczne i psychologiczne. Czyta również książki z odkupionej od krewnych biblioteki domowej – dzieła klasyczne polskich i zagranicznych autorów – dzieła klasyczne oraz ciekawostka: wykłady z geologii. Poszerza ów księgozbiór, czyniąc zakupy w ulubionej księgarni. Szczególnie cenne są dla niej monografie artystyczne. Ma „swe ulubione książki na nocnym stoliku, "(…) pokojówka mówi nieraz ‘Ja już tak cicho staram się drzwi do sypialnego pokoju otwierać, żeby Wielmożnej Pani nie obudzić, a tymczasem Pani już zawsze czyta książkę’. Służba w Brzeznej wstaje bardzo rano, przed piątą”.
Wszystkim zainteresowanym lekturą tej książki – miłego czytania.
Polecam!
Jagoda Lipka