STAŁE IMPREZY I FESTIWALE

Konkurs jest uznaną imprezą o dużym znaczeniu dla regionalnego środowiska literackiego, naukowego
i dziennikarskiego, organizowany corocznie od 1995 roku. Początkowo wyłącznie jako Lubuski Wawrzyn Literacki, przyznawany za najlepszą książkę prozatorską, poetycką lub dramat, wydaną w minionym roku, autora związanego z województwem lubuskim, dawnym zielonogórskim lub dawnym gorzowskim. W 2005 roku formułę konkursu poszerzono o Lubuski Wawrzyn Naukowy, którym nagradzana jest naukowa publikacja o tematyce regionalnej. Od 2014 roku przyznawany jest także Lubuski Wawrzyn Dziennikarski za najlepszy utwór dziennikarski – reportaż, publicystykę, esej bądź felieton. W ramach konkursu przyznawane są również nagrody i wyróżnienia specjalne, w tym za najlepszą książkę popularnonaukową, walory edytorskie, całokształt twórczości i debiut literacki. Zgłoszone do Lubuskich Wawrzynów książki ocenia Kapituła, odrębnie powołana dla każdej kategorii konkursu, składająca  się z wybitnych literaturoznawców, krytyków literackich, naukowców, dziennikarzy, prasoznawców. Laureaci Lubuskich Wawrzynów otrzymują nagrodę finansową oraz statuetkę – srebrne pióro autorstwa Roberta Tomaka.

Wręczenie nagród odbywa się corocznie w lutym podczas uroczystej gali.

Organizatorami konkursu są: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze oraz Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim. Partnerami: Uniwersytet Zielonogórski, Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Collegium Polonicum w Słubicach, Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim Filia AWF im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu, Związek Literatów Polskich Oddział w Zielonej Górze, Związek Literatów Polskich Oddział w Gorzowie Wielkopolskim, Stowarzyszenie Dziennikarzy Lubuskich.

Projekt cykliczny realizowany od 2011 roku. Pomysłodawcą wydarzenia był dyrektor Andrzej Buck.  Pierwsza edycja Festiwalu odbyła się pod nazwę Pora Poetów; od 2012 roku – Proza Poetów. Festiwal od 2014 r. nosi imię Anny Tokarskiej, poetki i animatorki życia kulturalnego w Zielonej Górze, wieloletniego sekretarza literackiego Lubuskiego Teatru, która zmarła w 2013 r.

Obok spotkań autorskich z uznanymi prozaikami i poetami, promocji bestsellerów czytelniczych, Festiwal popularyzuje szeroko rozumianą kulturę w formie wydarzeń artystycznych, spektakli słowa, recitali i koncertów. W ten ogólnopolski wymiar Festiwalu wpisane są działania popularyzujące życie literackie i kulturalne regionu – spotkania z lubuskimi poetami, prozaikami, artystami, którzy w znaczący sposób zaznaczają swoją obecność na mapie lubuskiej literatury i kultury.

Na przestrzeni lat w Festiwalu uczestniczyli czołowi przedstawiciele współczesnej polskiej literatury, wielu z Nagrodą Literacką Nike:  Marcin Świetlicki, Ireneusz Grin, Bohdan Zadura, Zbigniew Masternak,
Angelika Kuźniak, Katarzyna Bonda, Marcin Meller, Małgorzata Czyńska, Justyna Sobolewska, Anna Król, Agata Tuszyńska, Magdalena Grzebałkowska, Ewelina Pietrowiak, Andrzej Ziemiański, Dorota Masłowska, Mariusz Szczygieł, Małgorzata Gutowska-Adamczyk, Małgorzata Kalicińska, Wojciech Tochman, Jacek Hugo-Bader, Marek Krajewski, Marcin Wroński, Małgorzata Rejmer, Inga Iwasiów, Radosław Rak.

Cyklicznie organizowane spotkania autorskie ze znaczącymi polskimi i zagranicznymi literatami, dziennikarzami, ludźmi kultury, nauki, a także z lubuskimi autorami oraz przedstawicielami lubuskiego środowiska naukowego, którzy prezentują i promują swoje najnowsze książki oraz publikacje popularnonaukowe. Czwartki Lubuskie weszły na stałe do kalendarza wydarzeń kulturalnych naszego regionu.

Pierwszy Lubuski Czwartek Literacki odbył się w listopadzie 1956 roku w klubie „Zielona Gęś”, zlokalizowanym w suterenie ówczesnego bibliotecznego budynku. Poświęcony był angielskiemu dramatopisarzowi George’owi Bernardowi Shaw. Przez lata odwiedziło Bibliotekę wielu znakomitych polskich i zagranicznych pisarzy, poetów m. in.: Julian Przyboś, Melchior Wańkowicz, Władysław Broniewski, Jarosław Iwaszkiewicz, Jerzy Putrament, Agnieszka Osiecka, Mieczysław F. Rakowski, Zbigniew Herbert, Edward Redliński. Spotkania autorskie w ramach Czwartków Lubuskich organizowano do 1982 roku. Po 12-letniej przerwie, cykl wznowiono w 1994 r. Bibliotekę wówczas odwiedzili: Tadeusz Różewicz, Hanna Krall, Olga Tokarczuk, Jacek Dehnel, ks. Jan Twardowski, William Wharton, Jonathan Carroll.

W latach 2010-2021 odbyły się Czwartki Lubuskie z udziałem: prof. Jerzego Bralczyka, Janusza Leona Wiśniewskiego, Michała Witkowskiego, Sylwii Chutnik, Ingi Iwasiów, Mariusza Szczygła, Macieja Wojtyszko, Jacka Żakowskiego, Grzegorza Miecugowa, Marcina Mellera, Olgi Tokarczuk, Wojciecha Jagielskiego, Tomasza Sekielskiego, Bohdana Zadury, Cezarego Łazarewicza, Tomasza Lisa, prof. Andrzeja Franaszka, Leszka Mazana, Jakuba Żulczyka, Ewy Lipskiej.

Festiwal Filmu Teatru i Książki powstał w 2012 roku w Kargowej. Pomysłodawcą i dyrektorem artystycznym projektu jest Andrzej Buck. Nazwę swą – Kozzi Gangsta Film, przyjął od przydomka aktora Macieja Kozłowskiego (Kozzi) urodzonego właśnie w Kargowej. Pomysłodawcą nazwy był Zbigniew Hołdys, muzyk i przyjaciel aktora.

Zamysł Festiwalu od początku oparty jest na gatunku filmowym, jaki uprawiał M. Kozłowski: filmie sensacyjnym, gangsterskim, kryminale, kinie akcji. Skupia się także na aktorach drugoplanowych, pozostających w cieniu aktorów pierwszego planu, dorównujących im talentem i kreacją. Trzy pierwsze edycje przedsięwzięcia realizowane były w Kargowej. Od 2015 roku Festiwal odbywa się w Zielonej Górze, choć wybrane imprezy towarzyszące miały miejsce w Żarach, Szprotawie, Wiechlicach.
Po 10 latach Festiwal urósł do jednego z ciekawszych wydarzeń filmowych w kraju, wpisując się
w pejzaż lubuskich inicjatyw filmowych.

Od 2012 r. partnerem Festiwalu jest impreza odbywająca się po drugiej stronie Odry FilmFestival Cottbus (Niemcy). Współpracując z organizatorami FFC oraz z Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej, Festiwal wzbogaca swój program o ważne produkcje współczesnego kina niemieckiego
i środkowoeuropejskiego. 

Festiwal nadal skupia się na promocji polskiego filmu fabularnego, szczególnie kina akcji, filmu sensacyjnego, kryminalnego i gangsterskiego. Wzbogacony o elementy społeczno-obyczajowe, kino prowincji, współczesne kino niemieckie, traktuje o związkach kina z literaturą, książką i teatrem.

Wyznacznikiem Festiwalu jest budowanie jego koncepcji wokół fenomenu aktorów drugoplanowych.
W kolejnych edycja utrzymywana jest nazwa: Kozzi… rozszerzona w następnych odsłonach o dwie ważne i postaci nieżyjących, kultowych artystów, obecnych na Festiwalu poprzez retrospektywne pokazy ich dorobku. Patronami byli: w 2015 – Zdzisław Maklakiewicz oraz Henryk Machalica, w 2016 – Wiesław Dymny i Jan Himilsbach, w 2017 –  Andrzej Nardelli, Zbigniew Cybulski, Roman Wilhelmi,
w 2018 – Gustaw Holoubek i Janusz Głowacki, w 2019 – Elżbieta Czyżewska i Tadeusz Fijewski,
w 2020 – Bogumił Kobiela i Kalina Jędrusik, w br. – Wojciech Pszoniak i Piotr Machalica.

Festiwalowe prezentacje odbywają się w przestrzeniach pozornie nietypowych dla teatru, filmu, koncertu i spotkań. Miejsca te jednak doskonale komponują się z ofertą festiwalową. Są to: namiot Cafe Film na deptaku przy pomniku Bachusa, Kino Norwid w Sali im. Janusza Koniusza Biblioteki Norwida, Kino Rektorat w Auli Uniwersytetu Zielonogórskiego, Kino Na Górze, kino Macieja Kozłowskiego i Sala II Piętro w Bibliotece Norwida.

Znaczącą rolę podczas Festiwalu odgrywają także działania okołoteatralne i muzyczne oraz książka filmowa i teatralna.
Od wielu lat Festiwal kończy, z wręczeniem nagród i statuetek Klaps, Gala Festiwalowa, która odbywa się w Pałacu w Wiechlicach k. Szprotawy.
Festiwalowi od początku towarzyszy bezpłatny katalog elektroniczny i papierowy, który poza programem, zawiera informacje o wszystkich wydarzeniach festiwalowych wraz z oprawą zdjęciową
i miejscem na autografy.

Współorganizator Festiwalu: Zielonogórski Uniwersytet Trzeciego Wieku

Konkurs jest wydarzeniem cyklicznym o zasięgu międzynarodowym. Biblioteka od 2011 roku jest współorganizatorem Otwartego Międzynarodowego Konkursu na Rysunek Satyryczny. Pierwszy konkurs został zorganizowany w 1986 r. przez Klub Międzynarodowej Prasy i Książki w Zielonej Górze. W br. odbyła się XXIII edycja imprezy. Zielonogórski konkurs jest jednym z najpopularniejszych w Polsce konkursów na rysunek satyryczny. Ta dziedzina twórczości plastycznej ma w Polsce ugruntowaną tradycję sięgającą czasów pism satyrycznych takich jak „Szpilki” i Karuzela”, powstania Muzeum Karykatury im. E. Lipińskiego i humoru rysunkowego w prasie drukowanej. Obecnie dzięki konkursom i portalom poświęconym temu tematowi rysunek satyryczny cieszy się nadal dużą popularnością.

Otwarty Międzynarodowy Konkurs na Rysunek Satyryczny kierowany jest do szerokiego grona rysowników, zarówno profesjonalistów jak i amatorów. Rysują więc adepci szkół plastycznych, architekci, inżynierowie, uczniowie, emeryci. Co roku konkurs ma inne hasło,  które jest uniwersalne pod każdą szerokością geograficzną na świecie. Nadesłane prace ocenia jury w międzynarodowym składzie – rysownicy i teoretycy rysunku satyrycznego oraz  ludzie ze świata kultury.

W zielonogórskiej imprezie bierze udział  wielu znakomitych polskich rysowników tej miary co Henryk Cebula, Sławomir Łuczyński, Krzysztof Grzondziel, Magdalena Wosik. Corocznie w szranki staje także światowa elita rysunku satyrycznego, znakomite nazwiska jak: Bernard Bouton, Louis Pol, Kfir Weizman, Vladimir Kazanevsky, Lothar Otto.

W Polsce i na świecie wielką popularnością cieszy się pokonkursowy katalog, rozsyłany do uczestników,  od lat  wydawany w niezmienionej formie. Pierwsze czarno-białe edycje prezentowały się skromnie, obecnie oferują całą gamę kolorów.

Tematy konkursowe bywały rozmaite, od takich jak: prasa, radio, telewizja, sztuka, muzeum zamek, po media społecznościowe, sztuczną inteligencję, pieniądze; w ostatnich latach: światło,  plastik i maska. W 2020 roku udział wzięło 180 autorów, z 41 krajów, nadsyłając 487 rysunków. Najliczniejszy udział w konkursie wzięli rysownicy z Polski [aż 63], Indonezji, Rumunii, Serbii, Bułgarii, Niemiec, Ukrainy, Chin.

Prace przesłane na konkurs stają się własnością Biblioteki. Budują niezwykłą kolekcję rysunku satyrycznego, jakiej nie posiada żadna inna biblioteka. Rysunki są opracowywane i włączane do zbiorów specjalnych instytucji.

Cykliczną imprezę finalizuje wystawa najlepszych rysunków w bibliotecznym salonie wystawowym, która „wędruje” później do różnych galerii w Polsce promując konkurs. Podczas uroczystego finisażu zamykającego imprezę wręczone zostają nagrody, a samo wydarzenie jest okazją do spotkania laureatów i sympatyków rysunkowego żartu.

Cykl spotkań, podczas których mistrzowie żywego słowa – aktorzy, śpiewający poeci, wokaliści prezentują polską i zagraniczną twórczość poetycką. Cykl adresowany, w szczególności do wielbicieli poezji, literatury, którzy mają możliwość osobistego kontaktu z żywym słowem, piękną muzyką i wybitnymi wykonawcami.

Cykl zainaugurowany w Bibliotece w 2010 roku. Jego pomysłodawcą był dyrektor Andrzej Buck, który wcześniej, kierując Lubuskim Teatrem im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze, organizował poetyckie przedsięwzięcie pod tą nazwą. W Zielonogórskim Salonie Poezji wystąpili: Irena Jun, Leszek Długosz, Andrzej Seweryn, Grażyna Wolszczak i Piotr Machalica, Joanna Żółkowska, Jan Peszek, Anna Seniuk, Zdzisław Wardejn, Andrzej Poniedzielski, Grzegorz Tomczak i Iwona Loranc, Urszula Dudziak, Wiesław Komasa.

Od lipca 2016 do końca 2020 roku Biblioteka organizowała Krakowski Salon Poezji w Zielonej Górze, na wzór salonu literackiego, zainicjowanego w 2002 roku przez Annę Dymną w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie.
W ramach tego cyklu Bibliotekę odwiedzili: Anna Dymna i Krzysztof Orzechowski, Maja Komorowska, Mariusz Bonaszewski, Magdalena Zawadzka, Jerzy Trela, Anna Seniuk, Danuta Stenka, Teresa Lipowska, Anna Radwan, Joanna Trzepiecińska, Olgierd Łukaszewicz, Ewa Dałkowska.

W roku 2021 nastąpił powrót do poprzedniej nazwy cyklu – Zielonogórski Salonu Poezji.

Projekt ten stanowi próbę ukazania tego wszystkiego, co odbywa się we współczesnym dramacie polskim. Przedstawiamy nagradzanych, znanych i uznanych twórców teatralnych, równocześnie nie stroniąc od nowych, jeszcze nie do końca poznanych autorów. Spektrum nazwisk, którymi może poszczycić się Czytelnia Dramatu, jest zatem szerokie.

Jednym z celów naszych spotkań z współczesnym dramatem jest edukacja. Staramy się zaznajomić odbiorcę z gatunkiem, tak bardzo zaniedbanym w szkołach, bowiem jak powszechnie wiadomo, na lekcjach wiele godzin poświęca się prozie, a tuż po niej poezji, zaniedbując wiedzę o dramacie, który jest ogromnym polem do mówienia – o życiu, uczuciach oraz uwikłaniach, które dotykają każdego z nas.

Przede wszystkim jednak Czytelnia Dramatu to próba wyjęcia tego gatunku z teatru. Dokładamy wszelkich starań, aby porozmawiać o nim w kategoriach literackich, o tym co się w nim dzieje oraz jak wrażliwi na otoczenie (bliższe lub dalsze) są bohaterowie, których przedstawiamy.

Pomysłodawca: dr Andrzej Buck
Koordynator: dr Janusz Łastowiecki